علائم و عوارض و درمان التهاب روده بزرگ کودکان و بزرگسالان در طب سنتی
التهاب روده بزرگ
التهاب روده بزرگ ,التهاب روده بزرگ درمان گیاهی,التهاب روده بزرگ علایم,التهاب روده بزرگ و درمان آن,التهاب روده بزرگ در کودکان,التهاب روده بزرگ در کودکان
توضیحاتی در مورد التهاب روده بزرگ
بیماری‌های التهابی روده (به انگلیسی: Inflammatory bowel disease) یا (IBD) به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که سبب التهاب جدار روده بزرگ و روده باریک می‌گردند. شایع‌ترین این بیماری‌ها عبارت‌اند از: بیماری کولیت زخمی و بیماری کرون. این دو بیماری از جهاتی دارای شباهتهایی هستند. هر دو بیماری موجب التهاب جدار روده‌ها می‌شوند. البته تفاوتهای زیادی در مورد مناطق درگیر و عمق التهاب بین این دو بیماری وجود دارد. در برنامه درمانی دو بیماری مشابهت‌های فراوانی وجود دارد. یک نکته مهم که باید به آن توجه داشت این است که: بیماری کرون علاوه بر آنکه روده بزرگ و روده باریک را تحت تأثیر قرار می‌دهد، همچنین می‌تواند بر دهان، مری، معده و مقعد نیز اثر بگذارد. در حالی که کولیت زخمی در درجه اول روده بزرگ و راست روده را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. در این مطلب از سایت جسارت در مورد التهاب روده بزرگ صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
بیماری التهاب روده بزرگ
بیماری‌های التهابی روده در سال ۲۰۱۳ در سطح جهانی منجر به ۵۱ هزار مورد مرگ و میر و در سال ۱۹۹۰ منجر به ۵۵ هزار مورد مرگ و میر شده است. افزایش میزان ابتلا به بیماری‌های التهابی روده از زمان جنگ جهانی دوم، مرتبط با افزایش مصرف گوشت در سراسر جهان شناخته شده است که حمایت کننده این ادعاست که مصرف پروتئین‌های حیوانی با بیماری‌های التهابی روده در ارتباط است. بیماری‌های التهابی روده در اروپا افزایش یافته است.
التهاب روده بزرگ چیست
در پزشکی، به تورم و التهابی که در بخش‌های گوناگون رودهٔ بزرگ (پس‌روده، راست‌روده، و کورروده) پدید می‌آید التهاب رودهٔ بزرگ گفته می‌شود
بیماری های روده
کولیت زخمی و بیماری کرون دو بیماری مزمن درمان ناپذیر مرتبط با روده هستند. این دو بیماری اغلب در یک گروه کنار هم قرار گرفته و به عنوان بیماری التهابی روده (IBD) شناخته می شوند، زیرا علائم مشابه دارند. به طور کلی، بیماری التهابی روده بیماری افراد سفیدپوست ساکن در کشورهای توسعه یافته جهان است و بیشتر در نوجوانان و جوانان تشخیص داده می شود. در شرایطی که به نظر می رسد بیماری کرون و کولیت زخمی در خانواده ها دیده شود، اما ارتباط همواره مستقیم نیست (مانند از پدر و مادر به فرزند). خطر به ارث بردن بیماری التهابی روده به طور کلی کم است، به استثنای مواردی که هم پدر و هم مادر به یک نوع از بیماری التهابی روده مبتلا باشند.
التهاب روده بزرگ و سن
در چه سنی بیماری التهابی روده بیشتر شایع است؟ بیماری التهابی روده به عنوان بیماری نوجوانان و جوانان در نظر گرفته می شود، زیرا برای نخستین بار بیشتر در افرادی که در بازه سنی 15 تا 25 سال قرار دارند، تشخیص داده می شود.
التهاب روده بزرگ و نواحی جغرافیایی
در کدام نواحی جغرافیایی بیماری التهابی روده شایع‌تر است؟ بیماری التهابی روده بیشتر در مناطق زیر دیده می شود: کشورهای توسعه یافته مناطق شهری اقلیم شمالی کولیت زخمی بیشتر در آمریکا و کشورهای شمال اروپا شایع است و در ژاپن و آفریقای جنوبی کمترین میزان شیوع را دارد. بیماری التهابی روده در میان افراد سفید پوست و آفریقایی آمریکایی تبارها بیشتر شایع است و کمترین میزان شیوع را میان افراد اسپانیایی و آسیایی تبار دارد.
التهاب روده بزرگ و عوامل محیطی
دو عامل آپاندکتومی و سابقه سیگار کشیدن نشان داده اند که بر ابتلا به بیماری التهابی روده تاثیرگذار هستند. نتایج 13 مطالعه که بین سال های 1987 تا 1999 انجام شدند، نشان داده اند که برداشتن آپاندیس می تواند خطر ابتلا به کولیت زخمی را تا 69 درصد کاهش دهد. افرادی که سابقا سیگاری بوده اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کولیت زخمی قرار دارند، در شرایطی که افراد سیگاری با کمترین میزان خطر مواجه هستند. این گرایش نشان می دهد سیگار کشیدن به پیشگیری از ظهور کولیت زخمی کمک می کند. سیگار کشیدن روی بیماری کرون اثری معکوس دارد؛ افراد سیگاری یا افرادی که در گذشته سیگاری بوده اند نسبت به افراد غیر سیگاری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کرون قرار دارند.
التهاب روده بزرگ یک بیماری ارثی
به نظر می رسد خطر به ارث بردن بیماری کرون بیشتر از کولیت زخمی است. خطر ابتلا به بیماری کرون در طول زندگی برای کودکانی که یکی از والدین آنها به این بیماری مبتلا است 7 تا 9 درصد و خطر ابتلا به نوعی از بیماری التهابی روده 10 درصد است. خطر ابتلا به نوعی از بیماری التهابی روده در کودکانی که پدرو مادر آنها هر دو به بیماری التهابی روده مبتلا هستند 35 درصد است. تقریبا 20 درصد از افراد مبتلا به بیماری التهابی روده دارای یک عضو خانواده مبتلا به این بیماری هستند. خطر بیماری التهابی روده برای افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها به این شرایط مبتلا است، 10 برابر بیشتر از افراد عادی دیگر است. خطر بیماری التهابی روده برای افرادی که برادر یا خواهر آنها به این بیماری مبتلا است، 30 برابر بیشتر از افراد عادی است. عوامل دیگر مانند رژیم غذایی، استفاده از گزینه های ضدبارداری خوراکی، و عفونت ها نیز مورد مطالعه قرار گرفته اند، اما نقش آنها همچنان نامشخص است.
التهاب روده بزرگ یا اختصار آی بی دی
اصطلاح بیماری روده‌ی التهابی یا به اختصار آی‌بی‌دی (IBD: Inflammatory Bowl Disease) به گروهی از بیماری‌های التهاب‌زا گفته می‌شود که روده را درگیر می‌کنند. گمان غالب بر این بوده است که التهاب روده نوعی بیماری خودایمنی است، اما تحقیقات نشان می‌دهند که التهاب مزمن روده ممکن است نه به دلیل حمله‌ی دستگاه ایمنی به خود بدن، بلکه به علت حمله به ویروس‌ها و باکتری‌های بی‌ضرر یا غذای موجود در روده‌ها باشد که التهاب و به‌دنبال آن آسیب روده را ایجاد می‌کند.
التهاب زخم شونده‌ی روده‌ی بزرگ
التهاب زخم‌شونده‌ی روده‌ی بزرگ یا کولیت اولسراتیو (UC: Ulcerative Colitis) و بیماری کرون (Crohn’s disease) دو بیماری جدی از بیماری‌های التهابی روده هستند. کولیت اولسراتیو محدود به پس‌روده یا روده‌ی بزرگ است. اما بیماری کرون می‌تواند هر قسمتی از لوله‌ی گوارش، از دهان تا مقعد، را درگیر کند؛ گرچه معمولا انتهای روده‌ی کوچک یا روده‌ی بزرگ یا هر دو را درگیر می‌کند. اگر دچار IBD باشید، می‌دانید که معمولا این بیماری با شدت و ضعف دوره‌ای همراه است. زمانی که التهاب شدید وجود دارد، بیماری فعال است و علائم ظهور می‌کنند. زمانی که میزان التهاب خفیف باشد یا التهابی وجود نداشته باشد، فرد علامتی ندارد و گفته می‌شود که بیماری خاموش شده است
علت التهاب روده بزرگ
بیماری التهاب روده دلیل مشخصی ندارد. برخی از عوامل یا ترکیبی از آنها (باکتری‌ها، ویروس‌ها، پادتن‌ها) سیستم ایمنی بدن را برای ایجاد واکنش التهابی در دستگاه گوارش فعال می‌کنند. تحقیقات اخیر ترکیبی از عوامل مانند وراثت، ژن‌ها، و/یا عوامل محیطی را در پیدایش بیماری التهاب روده مؤثر می‌دانند. همچنین این احتمال وجود دارد که بافت بدن، خود این واکنش خودایمنی را برانگیخته کند. دلیل بیماری التهاب روده هرچه باشد، واکنش‌های کنترل‌نشده‌ی التهاب‌زا ادامه پیدا می‌کنند و به دیواره‌ی روده‌ای آسیب می‌زنند؛ این وضعیت منجر به اسهال و درد شکمی می‌شود.
مشکلات التهاب روده بزرگ
بیماری التهاب روده می‌تواند با مشکلات جدی در سلامتی روده‌ها همراه باشد: خون‌ریزی فراوان از زخم‌ها (اولسرها)ی روده‌ای؛ سوراخ شدگی یا پارگی روده؛ تنگ شدن روده (stricture) و مسدود شدن روده، که در بیماری کرون دیده می‌شود؛ فیستول (مجرای خروجی ناهنجار) و بیماری‌های اطراف مقعد (بیماری‌هایی که بافت اطراف مقعد را درگیر می‌کند)؛ این مشکل بیشتر در بیماری کرون دیده می‌شود تا در کولیت اولسراتیو؛ روده‌ی متسع سمی (مگاکولون سمی) که به اتساع بیش از اندازه‌ی روده‌ی بزرگ گفته می‌شود که می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. این حالت بیشتر در کولیت اولسراتیو دیده می‌شود تا در بیماری کرون؛ سوءِتغذیه. بیماری‌های التهابی روده، به خصوص کولیت اولسراتیو، خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهند. IBD همچنین می‌تواند روی دیگر اندام بدن اثر بگذارد؛ برای مثال، فرد مبتلا به بیماری‌های التهاب روده ممکن است دچار التهاب مفصل (آرتریت)، مشکلات پوستی، التهاب چشم، اختلالات کلیوی و کبد یا از دست دادن بافت استخوانی شود. مشکلات مفصلی، چشمی و پوستی اغلب در کنار یکدیگر بروز پیدا می‌کنند.
تشخیص التهاب روده بزرگ
پزشک IBD را بر اساس علائم شما، همچنین آزمایش‌ها و تست‌هایی که درخواست می‌کند، تشخیص می‌دهد. این تست‌ها و آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند: آزمایش مدفوع نمونه‌ی مدفوع فرد برای رد کردن دلایل میکروبی، ویروسی یا انگلی که موجب اسهال می‌شود به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. همچنین، مدفوع برای یافتن ردی از خونی که نمی‌توان آن را با چشم غیرمسلح دید بررسی می‌شود. آزمایش شمارش سلول‌های خونی (CBC) یک پرستار یا تکنسین آزمایشگاه از خون فرد نمونه‌ای می‌گیرد که به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. افزایش گلبول‌های سفید خون احتمال وجود التهاب را مطرح می‌کند. و اگر خون‌ریزی شدیدی در بدن وجود داشته باشد، سطح گلبول‌های قرمز خون و هموگلوبین کاهش می‌یابد. آزمایش‌های خونی دیگر الکترولیت‌ها (سدیم و پتاسیم)، پروتئین، و نشانگر‌های التهاب مانند سرعت ته‌نشین شدن گلبول‌های قرمز (ESR) و پروتئینِ واکنشیِ سی (CRP: C-reactive protein) ممکن است برای بررسی شدت بیماری درخواست شوند. ممکن است در بیماری کولیت اولسراتیو سطوح آنتی‌بادی سیتوپلاسمی ضدنوتروفیلی دور هسته‌ای (pANCA: Perinuclear antineutrophil cytoplasmic antibody) افزایش پیدا کند. همچنین ممکن است پزشک تست‌های مخصوص بیماری‌های منتقل‌شده از راه آمیزش را هم درخواست کند. تصویربرداری اشعه‌ی ایکس باریمی گرچه به‌ندرت از این آزمایش استفاده می‌شود، اما می‌توان از آن برای بررسی ناهنجاری‌های ایجاد شده در اثر بیماری کرون در بخش فوقانی لوله‌ی گوارش شامل مری، معده و روده‌ی کوچک استفاده کرد. اگر هدف بررسی بخش فوقانی دستگاه گوارش باشد فرد محلول گچی باریم‌داری را قورت می‌دهد. این محلول سطح لوله‌ی گوارش را می‌پوشاند و آن را برای عکس‌برداری اشعه ایکس قابل رؤیت می‌کند. اگر از این روش برای بررسی بخش تحتانی دستگاه گوارش استفاده شود محلول باریم‌دار از راه مقعد وارد بدن بیمار می‌شود و از او خواسته می‌شود که آن را تا اتمام عکس‌برداری از روده‌ی بزرگ و راست‌روده (رکتوم) نگه دارد. در این فرایند ممکن است بتوان ناهنجاری‌های ایجاد شده چه در اثر بیماری کرون چه کولیت اولسراتیو را مشاهده کرد.تست‌های رادیولوژیک دیگر تصویرنگاری مقطعی (سی‌تی اسکن)، تصویرسازی تشدید مغناطیسی (ام‌آرآی) و سونوگرافی نیز برای تشخیص بیماری کرون و کولیت اولسراتیو استفاده می‌شوند. سیگموئیدوسکوپی در این روش یک پزشک با استفاده از سیگموئیدوسکوپ (لوله‌ای باریک و منعطف دارای منبع نور و دوربین)، تصویر یک‌سوم انتهایی روده‌ی بزرگ بیمار را که شامل راست‌روده و کولون سیگموئید است بررسی می‌کند. سیگموئیدوسکوپ از طریق مقعد وارد بدن فرد می‌شود و تصاویر دیواره‌ی روده به دنبال زخم‌ها، التهاب و خون‌ریزی معاینه می‌شود. پزشک همچنین ممکن است در این فرایند با استفاده از ابزاری که از داخل لوله‌ی سیگموئیدوسکوپ رد می‌کند از جدار روده نمونه (بیوپسی) تهیه کند و برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارجاع بدهد. کولونوسکوپی مانند سیگموئیدوسکوپی است، اما در اینجا پزشک از یک لوله‌ی منعطف طویل‌تر برای بررسی تمام روده‌ی بزرگ استفاده می‌کند. این تست امکان بررسی شدت بیماری در روده‌ی بزرگ (کولون) را مهیا می‌کند. اندوسکوپی فوقانی اگر علائم فرد مربوط به بخش فوقانی لوله‌ی گوارش باشد، مثلا تهوع و استفراغ، پزشک از اندوسکوپ استفاده می‌کند، که لوله‌ای باریک، منعطف و دارای منبع نور و دوربین است، تا بتواند مری، معده و دئودنوم را که بخش ابتدایی روده‌ی کوچک است مشاهده کند. زخم‌ها (اولسرها) در معده و دئودنومِ یکی از هر ۱۰ نفر فرد مبتلا به بیماری کرون رخ می‌دهد. اندوسکوپی کپسولی این تست در تشخیص بیماری‌هایی که روده‌ی کوچک را درگیر می‌کنند، مانند کرون، مفید است. در این روش فرد کپسول کوچکی را می‌بلعد که درون آن یک دوربین وجود دارد. تصاویری که دوربین از مری، معده و روده‌ی کوچک می‌گیرد به گیرنده‌ی تعبیه شده در کمربندی فرستاده می‌شود که بیمار آن را می‌بندد. در انتهای این فرایند، تصاویر از کمربند روی کامپیوتر بارگذاری می‌شود. دوربین هم نهایتا از روده می‌گذرد و دفع می‌شود.
التهاب روده بزرگ و خود مراقبتی
گرچه رژیم خاصی نیست که برای جلوگیری یا درمان IBD مفید تشخیص داده شده باشد، اما ایجاد تغییرات غذایی می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. مهم است که با پزشک‌تان درباره‌ی تغذیه سالم صحبت کنید در عین اینکه مطمئن می‌شوید مواد مغذی لازم را به بدن‌تان می‌رسانید. برای مثال برحسب علائم‌تان، پزشک ممکن است بخواهد میزان دریافت فیبر یا لبنیات مصرفی‌تان را کاهش بدهید. همچنین بدن ممکن است وعده‌های کوچک با تعداد بیشتر را بهتر بپذیرد. به‌صورت کلی نیازی به پرهیز غذایی خاصی در این بیماری وجود ندارد مگر غذاهایی که علائم را در شما به وجود می‌آورند یا تشدید می‌کنند. یکی از مداخلات تغذیه‌ای که احتمال دارد پزشک از شما بخواهد رعایت رژیم کمباقیمانده (low-residue diet) است. در رژیم کمباقیمانده محدودیت غذایی بسیار بالاست و هدف از آن کاستن از میزان فیبر و سایر مواد هضم‌نشدنی‌ای است که از روده‌ی بزرگ دفع می‌شوند. رعایت رژیم کمباقیمانده کمک می‌کند علائمی مانند اسهال و درد شکمی فروکش کنند. نکته‌ی مهم حین پیروی از رژیم کمباقیمانده این است که مطمئن شوید طول مدت لازم برای مراعات آن را درست فهمیده باشید؛ زیرا در رژیم کمباقیمانده تمام مواد مغذی که به آن احتیاج دارید تأمین نمی‌شود. همچنین پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های ویتامینی را برای شما تجویز کند. جنبه‌ی مهم دیگر خودمراقبی در بیماری‌های التهاب روده مدیریت استرس است. استرس می‌تواند باعث تشدید علائم IBD بشود. شاید خوب باشد که فهرستی از مواردی که موجب استرس شما می‌شوند را پیدا کنید و بعد ببینید کدام‌یک را می‌توانید از روال روزمره‌تان حذف کنید. همچنین، زمانی که متوجه شدید استرس به سراغ‌تان آمده کشیدن چند نفس عمیق و بیرون دادن آن به آرامی می‌تواند از تنش شما بکاهد
التهاب روده بزرگ و درمان های پزشکی
هدف درمان‌های پزشکی در بیماری IBD، این است که پاسخ التهابی ناهنجار سرکوب شود تا بافت لوله‌ی گوارش فرصتی برای بهبود داشته باشد. زمانی که این بهبودی حاصل شود به تبع آن باید شاهدِ از بین رفتن علائم اسهال و درد شکمی باشیم. زمانی که علائم تحت کنترل درآمدند، درمان پزشکی تمرکز خود را روی کاهش دفعات عود بیماری و حفظ دوره‌ی خاموشی بیماری قرار می‌دهد. پزشکان معمولا برای درمان IBD داروها را به صورت مرحله‌به‌مرحله تجویز می‌کنند. در شیوه‌ی مرحله‌ای ابتدا داروهای کم‌ضررتر یا داروهایی که دوره‌ی مصرف کوتاه‌تری دارند تجویز می‌شوند؛ اگر این داروها تسکین مورد نظر را فراهم نکرد داروهای مرحله‌ی بالاتر استفاده می‌شوند.
